عوامل رقابتی

رقابت در تجارت الکترونیکی بسیار شدید است زیرا معاملات Online عوامل زیر را به وجود می آورند:

هزینه های پایین تر جستجو برای خریدار : بازارهای الکترونیکی هزینه های جستجو برای اطلاعات مربوط به محصول را کاهش داده و حتی به صفر می رسانند. این امر بر رقابت تاثیر فراوانی گذاشته و به مشتریان امکان می دهد محصولات ارزان تری ( یا بهتری ) را یافته و به نوبه خود فروشندگان را مجبور کنند تا قیمت ها را کاهش داده و یا خدمات بهتری را به مشتریان عرضه کنند. فروشندگانی که اطلاعاتی را به خریدار ارائه می دهند می توانند از اینترنت برای کسب سود بیشتر استفاده کنند. برای مثال Tsai(2004) معتقد است Wal-Mart و Walgreens ابزارهای جستجوی هوشمندی را طراحی می کنند که انتظار می رود فروش Online را بین بیست و پنج تا پنجاه درصد افزایش دهند.

مقایسه سریع : مشتریان نه تنها می توانند محصولات ارزان تری را به صورت Online بیابند، بلکه می توانند آن ها را با سرعت بیشتری پیدا کنند. برای مثال، دیگر لازم نیست مشتری به چندین کتاب فروشی سربزند تا پایین ترین قیمت را برای کتاب مورد نظر دیگر لازم نیست مشتری می تواند با استفاده از موتورهای جستجوی خرید مانند allbookstores.com یا bestwebbuys.com یا shopping.com محصولات مورد نظر خود را یافته و قیمت های آنان را مقایسه کند. شرکت هایی که فروش Online دارند یا اطلاعاتی را در اختیار موتورهای جستجو قرار می دهند از مزایای رقابتی بیشتری برخوردار می شوند.

تمایز و محصولات سفارشی : منظور از تمایز ارائه محصول یا خدماتی است که در هیچ جای دیگری یافت نمی شود. برای مثال Amazon.com با ارائه اطلاعاتی که در هیچ کتاب فروشی فیزیکی یافت نمی شود مانند گفتگو با مولف، نقد و بررسی کتاب های بسیار جدید و ارائه پیشنهاد برای مطالعه کتاب خود را از سایرین متمایز کرده است. در مورد محصولات سفارشی نیز می توان به Bombay Sapphire اشاره کرد.

به علاوه تجارت الکترونیکی به ارائه محصولات و خدمات سفارشی کمک زیادی می کند. منظور از شخصی سازی توانایی اصلاح محصول ، خدمات یا محتوای وب به گونه ای است که با نیازهای کاربر هماهنگ شود. برای مثال Amazon.com از طریق پست الکترونیکی به مشتریان اطلاع می دهد که کتب جدیددر مورد سوژه یا مولف مورد علاقه آن ها چاپ شده است. برخی سایت هاه اخبار یا قیمت های سهام بورس را بر اساس علایق مشتریان پیگیری می کنند.

مشتریان به تمایز و شخصی سازی علاقه دارند و معمولاً مایلند به این منظور حتی بیشتر بپردازند تمایز باعث کاهش جایگزینی محصولات با هم می شود و به این ترتیب سود بیشتری عاید فروشنده ای می شود که این نوع محصولات را ارائه می دهد. ضمناً کاهش قیمت محصولات خاص بر قیمت های کل بازار تاثیری ندارد. بیشتر مشتریان مایلند برای محصولات یا خدمات سفارشی بهای بیشتری بپردازند.

قیمت های پایین تر: Blue Nile, Half.com, Buy.com و شرکت های دیگر به دلیل هزینه های پایین ( عدم به کارگیری تاسیسات فیزیکی، موجودی کم در انبار و غیره ) می توانند قیمت های پایین تری را عرضه کنند. اگر تعداد اقلام خریداری شده به اندازه کافی زیاد باشد، حتی می توانید تا چهل درصد یا بیشتر از تخفیف برخوردار شوید.

خدمات مشتریان : برای مثال Dell,Amazon.com خدمات ویژه ای به مشتریان خود ارائه می دهند. ارائه چنین خدماتی به ویژه در امر رقابت عامل مهمی محسوب می شود.

ورود به دنیای اقتصادی با موانع زیادی رو به رو نیست : ساخت وب سایت کار نسبتاً ساده و ارزانی است و انجام این کار نیاز به پرسنل فروش و فروشگاه های فیزیکی را از بین می برد. این امر برای شرکت ها هم تهدید (رقیب بعدی چه زمانی از راه می رسد؟ ) و هم فرصت (ایا می توان در حوزه جدیدی از کسب و کار نیز مشغول به فعالیت شد ؟) محسوب می شود.

شرکای مجازی رو به افزایش هستند: با دسترسی به مهارت های شبکه جهانی وب و توانایی به اشتراک گذاشتن اطلاعات در زمینه تولید و فروش، موسسه می تواند تیمی مجازی تشکیل دهد تا از فرصت های تجارت الکترونیکی به صورتی پویا بهره مند شود اینترنت به ویژه در کاهش هزینه های انتقال و زمان وهزینه مبادله کالا، خدمات و ایده ها توسط افراد مختلف( برگزاری جلسات، نمایش محصولات آماده شده برای فروش و تماس های تلفنی) بسیار خوب عمل می کند.

فرصت های فراوان شغلی در بازار : استراتژی فرصت های شغلی به قدمت مطالعه مزایای رقابت است. آن چه تغییر کرده است  این است که محدودیت های مربوط به فروشگاه های فیزیکی دیگر وجود ندارد و فرصت های شغلی به وسعت وب است . تنها کاری که باید انجام دهید این است که فرصت های سود آور را قبل از رقبای خود شناسایی کنید.

عوامل رقابتی دیگر به دلیل خود وجود تجارت الکترونیکی ارزش خود را از دست داده اند. برای مثال اندازه شرکت دیگر یک مزیت رقابتی محسوب نمی شود (در این مورد در بخش های بعدی بیشتر خواهید آموخت) به همین ترتیب موقعیت جغرافیایی (فاصله جغرافیایی از مشتری) امروزه نقش کم اهمیت تری دارد و زبان نیز چندان مهم نیست زیریا برنامه های ترجمه این مشکل را از بین برده اند. در پایان این که محصولات دیجیتال دیگر با مسئله بشور و بپوش بودن ارتباطی ندارند.

به هر حال تجارت الکترونیکی از بازارهای موفق پشتیبانی کرده و رقابت سالمی به وجود می آورد. در چنین بازارهایی کالاهای اساسی ( محصولاتی بدون تمایز ) زمانی تولید می شوند که مشتری مایل باشد هزینه صرف شده برای تولید آن محصول را بپردازد و دیگر نه فروشنده ونه مشتری نمی توانند به تنهایی به شرایط عرضه یا تقاضا تاثیر بگذارند. عوامل زیر برای رقابت سالم ضروری هستند :

باید فروشندگان و خریداران زیادی قادر باشند با هزینه ای اندک یا به صورت رایگان وارد بازار شوند (عدم وجود مانع برای ورود به بازار)

خریداران یا فروشندگان بزرگ نمی توانندبه تنهایی بر بازار تاثیر بگذارند.

محصولات باید یکسان باشند.بنابراین در مورد محصولات سفارشی رقابت سالمی وجود ندارد.

خریداران و فروشندگان باید اطلاعات جامعی درمورد محصولات و نیز در مورد تقاضا، عرضه و شرایط شرکت کنندگان در بازار داشته باشند.

تجارت الکترونیکی می تواند این شرایط را ایجاد کرده یا سعی در تحقق آن ها داشته باشد. جالب توجه است که سهولت در دسترسی به اطلاعات هم به خریدار( یافتن اطلاعات درمورد محصولات ، مارک های مختلف قیمت ها و غیره ) و هم به فروشنده (یافتن اطلاعات در مورد تقاضاهای مشتری، رقبا و غیره) سود می رساند. می توان نتیجه گرفت که رقابت بین شرکت ها با رقابت بین شبکه ها جایگزین شده است. هر شرکتی که از شبکه های ارتباطی بهتر، قابلیت های تبلیغات Online و برقراری ارتباط با سایر شرکت های وب برخودار باشد ( به عنوان مثال ائتلافی با Amazon.com  داشته باشد) از مزایای بیشتری برخوردار خواهد بود. همچنین می توان گفت که در حال حاضر رقابت عمدتاً بین مدل های کسب و کار است. هر شرکتی که مدل کسب و کار بهتری را انتخاب کند برنده است.